Doğu’nun Kadim Mirası: Harput Gezi Rehberi

Harput, sadece bir yerleşim yeri değil; Urartular’dan Osmanlı’ya kadar uzanan devasa bir açık hava müzesidir. Elazığ’ın ruhunu hissetmek istiyorsanız, bu tarihi tepede sizi bekleyen çok özel duraklar var. İşte adım adım Harput turu:

1. Sütün Bereketiyle Yükselen: Harput Kalesi (Süt Kalesi)

M.Ö. 900’lü yıllarda Urartular tarafından inşa edilen bu devasa yapı, Harput’un en ikonik simgesidir. Halk arasında "Süt Kalesi" olarak bilinmesinin sebebi, inşaatı sırasında su kıtlığı yaşandığı için harcına süt karıştırıldığına dair güçlü efsanedir. Yalçın kayalar üzerine kurulu kale, bugün hala tüm ovayı selamlayan heybetli duruşunu koruyor.

2. Eğri Minaresiyle Meşhur: Harput Ulu Cami

1156 yılında Artukoğulları döneminde inşa edilen Ulu Cami, Anadolu’daki en eski ibadethanelerden biridir. Caminin en dikkat çekici özelliği, İtalya’daki Pisa Kulesi’nden daha eğik olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış olan tuğla minaresidir. İçerisindeki ahşap işçiliği ise Türk sanatının zirve noktalarından biri kabul edilir.

3. Gizemli Bir Durak: Arap Baba Mescidi ve Türbesi

Selçuklu döneminden kalan bu yapı, Türkiye'nin en çok merak edilen ziyaretgahlarından biridir. Türbe içinde bulunan ve yüzyıllardır bozulmadan korunan Arap Baba'nın naaşı, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Özellikle kuraklık zamanı anlatılan "kesik baş" efsanesi, Harput kültürünün gizemli yönünü yansıtır.

4. Harput’un Manevi Muhafızları: Türbeler Yolu

Harput, her köşe başında bir manevi değeri ağırlar:

• Sarahatun Cami: Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın annesi adına yaptırılan, zarif taş işçiliğiyle büyüleyen bir Osmanlı dönemi mirası.

• Mansur Baba Türbesi: Kaleye çıkan yol üzerinde sizi karşılayan, Artuklu dönemine ait olduğu düşünülen anıtsal bir yapı.

• Fatih Ahmet Baba ve Ankuzu Baba: Şehrin manevi koruyucuları olarak kabul edilen, doğayla iç içe huzurlu ziyaret noktaları.

5. Tarihin Diğer Tanıkları: Kiliseler ve Camiler

• Meryem Ana Kilisesi: M.S. 179 yılında inşa edilen, sırtını kalenin kayalarına dayamış bu kadim yapı, bölgedeki Süryani kültürünün en önemli temsilcisidir.

• Kurşunlu Cami: Osmanlı mimarisinin zarafetini taşıyan, kubbesindeki kurşun kaplamalarla ismini alan şık bir yapı.

• Alacalı Cami: Farklı renklerdeki taş işçiliğiyle dikkat çeken, minaresi giriş kapısının üzerinde yer alan nadir mimari örneklerden biri.

6. Doğal Mucize: Buzluk Mağarası

Harput’un kuzeydoğusunda yer alan bu mağara, doğanın şaşırtıcı bir oyunudur. Jeomorfolojik yapısı sayesinde yazın en sıcak günlerinde bile içinde doğal buz tabakaları ve sarkıtlar oluşurken, kışın ise tam tersine sıcak bir hava sirkülasyonu yaşanır.

7. Şifa Kaynağı: Harput Dabakhane Suyu

Kalenin kuzeyindeki dere yatağında bulunan bu su, yüzyıllardır mide, bağırsak ve karaciğer rahatsızlıklarına iyi geldiği bilinen bir şifa durağıdır. 5 derece sıcaklıktaki bu berrak su, Harput ziyaretinde mutlaka bir yudum tadılması gereken değerlerden biridir.

8. Tarihi Hamam Kültürü: Hoca Hasan ve Cemşit Bey Hamamları

Osmanlı’nın temizlik ve sosyal yaşam kültürünü yansıtan bu yapılar, özellikle kubbe mimarileri ve "halvet" adı verilen özel yıkanma bölümleriyle döneminin mühendislik harikalarıdır.

Editörün Notu:

Harput’u tam anlamıyla yaşamak için Balakgazi Parkı'nda Belek Gazi Anıtı’nı ziyaret edip, ovaya karşı bir yorgunluk çayı içmeyi unutmayın. Harput, sadece taşlardan değil, yaşanmış hikayelerden ibarettir.